Hunze

De Hunze (ook Oostermoerse of Oostermoersche Vaart, Drentsche Diep en Schuyten diep) is een rivier gelegen in het grensgebied van Drenthe en Groningen, ten oosten van de Hondsrug, een overblijfsel uit de Saale-ijstijd. Vroeger mondde de Hunze uit in de Waddenzee, eerst bij Pieterburen en later bij Zoutkamp, via de Lauwerszee. De naam betekent moeras- of modder(stroom). De gebiedsnaam Hunsingo verwijst naar deze rivier. De naam Hunze is waarschijnlijk afkomstig van het Germaanse hun dat geel of modder betekent.

Het riviertje wordt ter hoogte van Gasselternijveen (in het gebied De Branden) gevormd door de samenvloeiing van het Achterste Diep, dat zijn oorsprong vindt in de Exloosche Landen en het voormalig veengebied van de Exlooër monden, en het Voorste Diep dat zich bij Borger door de Hondsrug heeft gebaand en ontspringt in de voormalige Eeser venen.

De Hunze loopt parallel aan de Hondsrug (westzijde) en een lage zandrug aan de oostzijde die het huidige dal scheidt van de voormalig Bourtanger Veen en waarop de dorpenreeks van Zuidlaarderveen tot Exloërveen zijn gelegen. Ze mondt uit in het Zuidlaardermeer en gaat als Drentsche Diep door naar het Winschoterdiep. Zij stroomt door het Hunzedal dat reeds is ontstaan in het Weichselien.

De Hunze is van groot belang geweest voor de turfvaart op de stad Groningen. In de jaren '1960 werd het bochtige riviertje recht getrokken en werden vele maatregelen getroffen om de afwatering van het gebied t.b.v. de landbouw sterk te reguleren. De Hunze wordt grotendeels gevoed door kwelwater dat zich onder de Hondsrug verzameld en naar boven komt in het dal. Deze kwel is zo sterk dat volledig regulatie een probleem is gebleven. In de loop van de jaren '90 werd ze echter gezien als kans om unieke natuurwaarden te herstellen, gecombineerd met waterwinning.

Eeuwenlang was het Hunzedal onderdeel van een uitgestrekt en ontoegankelijk veengebied. Pas in de middeleeuwen begon de mens de toegankelijke delen te benutten als hooiland. Hal­verwege de achttiende eeuw kwam de grootscha­lige vervening op gang. In de 20e eeuw werd het dal omgevormd tot een optimaal ingericht agrarisch landschap met een rechtgetrokken beek. In 1995 presentee­rden Het Drentse Landschap, Het Groninger Landschap en het Wereld Na­tuur Fonds een gezamenlijke natuuront­wikkelings­visie, de Hunzevisie, voor het stroo­mgebied van de Hunze. Dit heeft geleid tot uitvoering van natuurontwikkelingsprojecten op diverse plekken langs de Hunze. Stapsgewijs ontwikkelt de Hunze zich hierbij weer tot een vrij kronkelende beek ingebed in een natuurrijk, voor mens, plant en dier aantrekkelijk landschap.

Voor de komende jaren staat het doortrekken van de Hunze naar de Waddenzee centraal. Oorspronkelijk stroomde de Hunze via de stad Groningen en de Lauwerszee naar de Waddenzee, maar het Hunzewater wordt tegenwoordig via het Eemskanaal naar de Eems afgevoerd. Het Groninger Landschap wil dat water uit de Hunze opnieuw via de stad naar de Waddenzee stroomt, waardoor Groningen weer een stad aan de Hunze wordt. Andere onderdelen die in de visie uitgebreid aan bod komen zijn het realiseren van een zogenaamde 'Poort van de Hunze', om omwonenden en bezoekers een unieke natuurbeleving te kunnen aanbieden, het vasthouden en opslaan van CO2, en het verbeteren van de waterkwaliteit in het Zuidlaardermeer.

Websites:
• https://www.dehondsrug.nl/verhalen/hunze/
• https://www.groningerlandschap.nl/wat-wij-doen/projecten/hunze-visie/